Made in Tricht: het smeedwerk van Bertus van Mourik
Er zijn in Tricht veel mensen die mooie, leuke of bijzondere dingen maken, als hobby of professioneel. In deze serie vertellen zij daarover.
Ambachtsschool
Bertus van Mourik woont 81 jaar in Tricht, al sinds zijn geboorte, in zijn ouderlijk huis aan de Lingedijk. Wie langs zijn huis loopt ziet in zijn tuin meteen wat hij maakt: smeedwerk. Al jong werd Bertus smid. Na de lagere school, in het gebouw waar nu de kaasboer is, ging hij naar de ambachtsschool in Culemborg. Daar leerde hij metaal bewerken. Toen hij op zijn vijftiende van die school kwam kon hij meteen aan de slag bij de toenmalige smederij aan de Bulkstraat in Tricht. ‘De knecht ging in dienst en is daarna bij de Greefa gaan werken, dus ik ben gebleven’, vertelt Bertus. Hij heeft er 17 jaar gewerkt tot de smidse dicht ging in 1975. ‘Er was een hoefstal binnen in de smederij. Die is eerst nog blijven staan bij degene die er ging wonen, maar een latere bewoner heeft hem eruit gehaald. De apparatuur en het gereedschap werden verkocht.’ Een deel daarvan heeft Bertus nog steeds in gebruik, bijvoorbeeld het aambeeld. Hij heeft eerst nog 7 jaar bij de steenfabriek gewerkt (waar nu Hak is aan de Linge) en daarna is hij thuis als smid verder gegaan. Zijn schuur lijkt wel een museum, vol gereedschap en materiaal. Zo geordend dat hij zelf alles goed kan vinden.
Smeedwerk
In de loop der jaren heeft hij heel veel gesmeed. Sommige dingen zijn nog steeds te zien in Tricht en omstreken, zoals de wijzer van de zonnewijzer aan Lingedijk 102 en diverse namen op huizen en hekken. Sommige namen heeft Bertus nog vrij recent gemaakt, zoals De slagerij, ’t Slachthuisje en ’t Zand op huizen aan de Lingedijk en Vierhont bij een huis in de Weistraat. Van langer geleden zijn bijvoorbeeld De Steilwaard aan de Middelweg, Kapper bij de voordeur van kapper Van den Bosch, De Hoogenhof en De Waard op hekken langs de Lingedijk en De Lingehoeve. In zijn tuin staan onder andere prieeltjes, stoelen, tafels, bankjes, hekken en windwijzers die hij heeft gesmeed. De figuren op de windwijzers heeft hij meestal nagetekend, maar sommige heeft hij zelf getekend, zoals de heks en het paard. Ook de twee slangen op de zijmuur van zijn huis heeft hij zelf bedacht.
Gebruik van foto’s
Een aantal dingen maakte hij na van foto’s uit bladen die mensen hem brachten, zoals een hanger met wijnranken voor wijnflessen. ‘De stoelen van hoefijzers zag ik op een foto die iemand op vakantie in Frankrijk had gemaakt.’ Zijn handen kunnen dus echt maken wat zijn ogen zien. Wat hij zelf het mooiste vindt van wat hij heeft gemaakt, kan hij niet zeggen. Er is nooit een tentoonstelling geweest van zijn smeedwerk, maar in zijn tuin is zoveel te zien dat het wel een expositie lijkt. ‘In het voorjaar komen er weer veel toeristen langsfietsen die een kijkje nemen. Soms kopen ze ook iets.’
Reclame maakt hij niet
Mensen die iets willen of iets nodig hebben weten hem wel te vinden. Een computer gebruikt Bertus niet. Hij heeft een moestuin naast ‘Flandria’, een stukje verderop langs de dijk. Gezond om in te werken en om uit te eten. De laatste tijd maakt hij niet zoveel smeedwerk meer. Hij heeft het nooit aan anderen geleerd. Daar had hij niet genoeg ruimte voor. ‘Het is jammer dat de ambachtsschool of LTS niet meer bestaat, maar de meeste jonge mensen willen dit werk tegenwoordig liever niet doen. Het is zwaar en je wordt er vies van. Ze gaan liever studeren.’ Als hij zelf niet in de smederij was gaan werken, dan had Bertus waarschijnlijk in een bedrijf iets met metaalbewerking gedaan. Hij heeft geen spijt dat hij smid is geworden.
Maakt u ook mooie, leuke of bijzondere dingen en wilt u daarover vertellen in de Dorpskrant, mail dan naar robesin@xs4all.nl